ترجیحات حضرت زهرا(س)

ناصر ستارزاده– کارشناس فقه و اصول/ترجیحات

باز این چه شورش است که در خانه‎ علیست

این سوز گریه‎های غریبانه‎ علیست

کای مونس شکسته دلان حال ما ببین

در آتش اینکه سوخته پروانه‎ علیست

آن در که جبرئیل امین بود خادمش

آتش گرفته قاتل ریحانه علیست

خورشید آسمان و زمین کنج بستر است

این خانه بعد فاطمه ویرانه علیست

حیدر چرا به شانۀ دیوار سر نهد؟

سرهای قدسیان همه بر شانه علیست

باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟

این جان حیدر است که در حال رفتن است

شناخت شان و عظمت صدیقه طاهره حضرت زهرا(س) در توان افراد عادی بشر نبوده و قالب الفاظ گنجایش توصیف آن را ندارد. درجه رشد و کمالات او را تنها خدای متعال و پیامبر اکرم(ص)، همسر و فرزندانش می‎شناسد، او که مظهر صفات و اسمای الهی، مَثَل اعلای نفس بشری و گوهر تابناک منظومه و رشته نسل پیامبر (ص) است.

فرشته‎ای از ملکوت اعلی به چهره بشری که خود دختر، مادر و همسر شهید است و نسل شهیدان را تربیت نموده و در نهایت شهیده دار فانی را وداع می‎کند. همو که مصداق آیه کوثر، ذوی القربی، تطهیر، ایثار و اطعام خالصانه و مباهله و لیله‎القدر است. همو که پارۀ تن پیامبر، آغازین ورودی بهشت، سرور زنان جهانی، شاهین ترازوی اسلام است. همو که امیرالمومنین به همسریش افتخار کرده و امام باقر(ع) او را مفترض الطاعه بر همه موجودات می‎خواند و نیز حضرت حجّت او را مقتدا و الگو معرفی می‎نماید.ترجیحات

و در یک کلام به تعبیر نورانی رسول ا…(ص) اگر تمام خوبی‎ها مجسم شود فاطمه می‎گردد: (لو کان الحسن شخصاً لکان فاطمه بل هی اعظم…) با اعتراف و اقرار به ناتوانی از نگارش پیرامون شخصیت بی‎بدیل حضرت زهرا(س) به ذکر برخی ترجیحات و گزینش‎های آن حضرت می‎پردازیم:

۱-  ترجیح رضایت الهی بر غیر: او همه چیز را در مسیر رضایت الهی می‎خواست، هرگز برخلاف فرمان الهی گام برنمی‎داشت و از اینرو رضایت و خشنودی او را همان رضایت و خشنودی خدا اعلام کرد( ان ا… یغضب لغضب فاطمه و یرضی لرضاها…) فاطمه‎ای که به هنگام خواستگاری، خشنودی خدا را ملاک انتخاب قرار داده و فرمود: خشنودم به آنچه خدا و پیامبر برای من رضایت داده‎اند، آری مادری که رضایت الهی را بر رضایت غیر مقدم می دارد، می تواند در دامن ولایی خویش فرزندی به نام حسین(ع) تربیت نماید که او نیز در نهضت عاشورائیش رضایت الهی را در نظر گرفته و با تمام وجود بر شهادت خود و اشارت فرزندانش راضی بوده و در آخرین لحظات حیات نورانیش در مصرع شهادت خود شعار رضایت را سر دهد: (الهی رضا بقضائک و تسلما لامرک و لا معبود الا سواک فاغثنی یا غیاث‎المستغیثن) و درباره رضایت الهیش چه زیبا سروده‎اند:

بار الها این سرم این پیکرم

این علمدار رشید این اکبرم

این من و این ذکر یارب یاربم

این من و این ناله‎های زینبم

این رقیه این سکینه این رباب

این تن عریان میان آفتاب

۲-  ترجیح معنویت بر مادیت: در جهان‎بینی فاطمه دنیا دار فنا و گذر است متاعی ناچیز است که سرگرمی به آن لهو و لعب محسوب می‎گردد، او مفتون ثروت و مال دنیا نبود، فاطمه شخصیت بی‎بدیلی است که گرسنه می‎خوابد و ۳ شب نان خود را به یتیم و مسکین و اسیر می‎دهد تا آنجا که ۱۸ آیه سوره هل اتی در شان این انفاق عظیم نازل می‎گردد، و با این انفاق درس ایثار و بخشش را به عالمیان نشان داده و الگوی ممتازی برای اهل عمل قرار می‎گیرد و فرزندش ابا عبدا… الحسین(ع) با الهام از این امر در زمینه احسان و انفاق مصداق آیه شریفه (فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ) بوده و در مدینه ۴ هزار درهم اشرفی را به کسی که از حضرتش سوال نمود احسان می‎دهد و نیز در شب عاشورا در مصرع شهادتش دشمن را از بخشش خود ناامید ننموده و همانند پدر بزرگوارش که زمان رکوع انگشترش را به سائل ارزانی کرد او نیز انگشت با انگشتر را تقدیم دشمن می‎نماید.ترجیحات

۳-  ترجیح مبارزه بر سکوت: او در مشی سیاسی خود، خانه‎نشینی و سکوت را برنگزید، فاطمه(س) برای خدا به دفاع پرداخت و از حق و ولایت دفاع کرد، زمانی که غاصبان حقوق وی، نااهلان دنیاطلب برای گرفتن بیعت از امیرالمومنین(ع) به خانه وی هجوم می‎آورند با صلابت و شجاعت ایستادگی نموده و درس امام‎شناسی و دفاع از حریم ولایت را به سودجویان و خلفای کذایی نشان می‎دهد، همو که به هنگام ایراد خطبه از دختر شیرزنش زینب(س) می‎خواهد که در مسجد حضور یافته و کیفیت ایراد خطبه را از حضرتش الهام گیرد، چرا که روزی در مجلس یزید و بازار کوفه و شام به ایراد خطبه خواهد پرداخت. و چه زیبا سروده‎اند:

فاطمه علامه‎ساز مکتب است

فاطمه آموزگار زینب است

۴- ترجیح امام نور بر امامان نار: برای تبیین این فراز از نوشته، به اهمیت مسئله امامت و توضیح امام نور و امام نار از دیدگاه قرآن می‎پردازیم:

موضوع امامت مقامی است بسیار رفیع که در پیشگاه الهی منزلتی خاص و جایگاه ویژه‎ای دارد تا جائی که درباره حضرت ابراهیم(ع) بعد از اینکه آن حضرت با اموری چند، مورد امتحان و آزمایش قرار گرفته و همه را بجا می‎آورد خداوند متعال نعمت امامت را به آن حضرت عطاء می‎فرماید: (وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا) بقره ۱۲۴

و نیز برای اینکه مسئله امامت یکی از مسائل مهم و اصولی شیعیان به شمار می‎آید از پیامبر اکرم(ص) در این زمینه حدیثی نقل شده است که حضرت می‎فرماید: (مَنْ ماتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّة) یعنی اگر شخصی بدون شناخت امام عصر خود، از دنیا برود مانند کسی است که در زمان جاهلیت مرده است و لذا معرفت امام برای هر فرد امری لازم و مسئله‎ای ضروری است به همین جهت و بخاطر اهمیت موضوع امامت، لفظ ائمه در قرآن پنج بار تکرار شده است و بطور کلی می‎توان گفت ائمه از دیده‎گاه قرآن به ۲ صورت متصور است:

۱-  ائمه هدی (ائمه نور) ۲- ائمه کفر (ائمه نار)ترجیحات

ائمه هدی درباره عبادالصالحین و داستان حضرت اسحاق و یعقوب مطرح گردیده است که قرآن کریم چنین تعبیر مبارکی از آن دارد (وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ  وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ) و آنان را پیشوای مردم ساختیم تا خلق را به امر ما هدایت نمایند و بر آنان وحی کردیم که کارهای نیکو انجام داده و اقامه نماز نموده و ذکات بدهند و آن‎ها هم به عبادت ما پرداختند. (انبیاء۷۳)

و درباره ائمه کفر در آیه‎ای می‎فرماید: (أَئِمَّةَ الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَا أَيْمَانَ لَهُمْ) پیشوایان کفر و ظلالت عهد و پیمان استواری ندارند. (توبه ۱۳) و در جایی دیگر که داستان فرعون و لشگریانش را بیان می‎فرماید از آنان به استکبار و بی‎اعتقادی یاد کرده و واژه ائمه نار بیان می‎شود: (و جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ لا يُنْصَرُونَ) و ما آن قوم ظالم را پیشوایان ظلالت و دعوت بسوی دوزخ قرار دادیم و روز قیامت هیچکس آن‎ها را (بر نجات از عذاب دوزخ) یاری نخواهد کرد.(قصص ۴۱) با این توضیح به مسئله ترجیح امام نور بر امام نار توسط حضرت صدیقه طاهره(ع) می‎پردازیم:

از مهم‎ترین ویژگی‎ها و ترجیحات حضرت زهرا(س) که از اصلی‎ترین محور تلاش آن حضرت محسوب می‎گردد دفاع از مقام ولایت امام علی(ع) بود او از علی نه بعنوان شوهر و پسرعم بلکه بعنوان امام برحق و جانشین واقعی رسول خدا دفاع می‎کرد، فاطمه در گریه‎ها، خطبه‎ها و ملاقات‎ها همیشه فریاد برمی‎آورد که چرا علی(ع) را کنار زدید؟ چرا وصی بلافصل پیامبر را خانه‎نشین کردید؟ چرا باب علم و حکمت به روی مردم بستید؟

برای ایشان جای تعجب بود شخصیتی که پیامبر بارها و بارها او را بعنوان امام برای مسلمانان معرفی کرده بود، از صحنه پیشوایی حذف کرده و دیگران متولی اسلام شده‎اند. حضرت زهرا(س) هنگامی که محمود ابن لبید علت اندوه و زاری و اشک او را در کنار قبر حمزه پرسید حضرتش پاسخ داد: (واعجبا أنسيتم يوم غدير خم)، شگفت‎ا آیا روز غدیر خم را فراموش کرده‎اید؟ او علت گریه را غصب حق امام علی‎(ع) می‎داند.ترجیحات

۵- ترجیح شهادت بر حیات: حیات فاطمه بعد از پدر و تحمل فقدان او امری دشوار بود، حضرت رسول اکرم(ص) در آخرین لحظات حیات نورانیش به دختر خود وعده داده بود که زود به او ملحق می‎شود از اینرو حضرت زهرا(س) انتظار می‎کشید، او که در اثر صدمه روحی و بدنی بیمار بود تا حدی که نتوانست بعد از حوادث سقیفه و سقط محسن ادامه حیات دهد جسم او روز به روز ضعیف می‎گشت و ترجیح داد به جوار ابدی سفر کند تا شاهد حق‎کشی‎های غاصبان فدک و خلافت نباشد امید آنکه روزی با ظهور فرزندش شاهد استقرار عدالت جهانی و تسلی قلب زهرای اطهر باشیم. اللهم انّا نشکو الیک فقد نبینا (ص) و غیبه و لینا و کثره عدّونا و قله عددنا و شده الفتن بنا