بررسی عملکرد دولت‌های اخیر به‌ویژه پس از دفاع مقدس نشان می‌دهد که بر خلاف استان‌هایی مانند اصفهان و کرمان جز در چند مورد مانند پتروشیمی، مس‌سونگون و فولاد میانه، سرمایه‌گذاری بزرگی از سوی دولت در بخش صنعت خطه آذربایجان‌شرقی انجام نگرفته است که دلیل این امر از نظر کارشناسان عدم حضور وزرای ترک زبان پیگیر و پرقدرت در بدنه هیات دولت است. پیگیری‌هایی که در دو سال گذشته و با حضور رضا رحمانی در راس وزارت صمت شاهد آن بودیم.نگاه
اکنون بعد از حدود هشت ماه از آخرین روزهای وزارت رحمانی، شاهد معطل ماندن پروژههایی در سطح استان آذربایجان‌شرقی هستیم که هر یک به تنهایی می‌تواند موتور محرکه‌ای بر رونق گردش چرخ‌های صنعت در این منطقه باشد ضمن اینکه نباید از فرصت اشتغال‌زایی این طرح‌ها نیز غافل ماند.نگاه
تولید موتور و گیربکس در ایدم و چرخشگر
تقریبا ۱۰ روز مانده به برکناری رحمانی وی به همراه مدیرعامل ایران خودرو با حضور در تبریز از خط تولید موتورهای ملی سمند در شرکت ایدم و پروژه تولید گیربکس سمند در شرکت چرخشگر رونمایی کرده و مقرر شد که موتور و گیربکس‌های مورد نیاز سایت ایران خودرو تبریز فقط از شرکت ایدم و چرخشگر خریداری شود.نگاه
این توافق علاوه بر رونق این شرکت‌ها به رونق شرکت‌های قطعه‌ساز منطقه نیز کمک بسزایی داشت، البته مزیت بزرگ این طرح گام بزرگ برای تبدیل تبریز به عنوان قطب سوم خودروسازی ( تولید ۳۵ درصد قطعات مورد نیاز خودرو کشور در تبریز) کشور بود.نگاه
سال‌هاست شهرهای مختلفی بر سر این موضوع رقابت می‌کنند، رقابتی که با ورود رحمانی به ساختمان سمیه رنگ باخت و رقبا حساب کار دستشان آمد که باید با واقعیت جدیدی با نام قطب سوم خودروسازی در تبریز کنار بیایند. البته این حقیقت با اتکا به پیشینه درخشان صنعت خودرو در تبریز پر بیراه نیست و قطب سوم خودروسازی حق تبریز است. اما اکنون با برکناری رحمانی این توافق‌نامه هم گویا رنگ باخته و هنوز خبری از اجرایی شدن آن نیست.نگاه
تکمیل زنجیره تولید مس
آغاز سرمایه‌گذاری ۱۴ هزار میلیارد تومانی در ۱۷ طرح توسعه مس در آذربایجان‌شرقی، احداث فاز سوم تغلیظ مس در سونگون، احداث کارخانه تولید کاتد و احداث شهرک صنعتی تخصصی پایین‌دستی مس در ورزقان از جمله اقداماتی بود که رحمانی و تیم اجرایی وی در وزارتخانه با علم به اهمیت توسعه معادن به عنوان راهکار توسعه کشور انجام می‌دادند که بر اساس خبرهای رسیده متاسفانه بسیاری از این پروژه‌ها یا متوقف شده و یا به کندی پیش می‌رود.نگاه
رویکرد کرمانیزه شرکت ملی مس!!
«شرکت ملی مس در مجموعه سونگون سرمایه‌گذاری کرده و اگر رویکرد این‌ها در گردش مالی، خدمات‌دهی و غیره کمی کرمانیزه(!) به نظر می‌رسد یک چالش مدیریتی است.»نگاه
این جمله‌ای است که رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان‌شرقی به زبان می‌آورد و می‌گوید: اگر این چالش وجود نداشت و یک شرکت از یک استان و یا کشور دیگر در مجموعه مس‌سونگون ما سرمایه‌گذاری می‌کرد، مراحل سرمایه‌گذاری شامل تولید کنستانتره، تغلیظ، ذوب و فرآوری بود که می‌توانست توسط همان شرکت یا یک شرکت دیگر انجام شود که در حال حاضر هم انجام می‌شود.
داوود بهبودی به خبرنگار فارس در تبریز می‌گوید: ما برای استقلال شرکت مس آذربایجان هم تلاش کرده‌ایم. البته این کار در مقطعی که شرکت مس دولتی بود از لحاظ حقوقی سهل بود. حالا که شرکت ملی مس به بورس رفته و سهامدار خصوصی دارد از لحاظ حقوقی کار راحتی نیست که بخشی از دارایی‌های یک شرکت را جدا کنیم؛ باید حق و حقوق سهامداران حقیقی و حقوقی در نظر گرفته شود.نگاه
وی تصریح می‌کند: نمایندگان در دورههای مختلف مجلس هم تلاش‌هایی برای استقلال مس داشتند. مدیریت عالی استان هم به عنوان مدیر اجرایی می‌تواند در این عرصه منشاُ اثر و تعیین‌کننده مسیر باشد.نگاه
بهبودی یادآور می‌شود: در دوران وزارت دکتر رحمانی به بخش معدن توجه زیادی صورت گرفت و حساسیت‌ها و محدودیت‌هایی که از طرف مرکز وجود داشت با توجه خاص وی اصلاح شد و تلاش‌های ایشان به‌ویژه در ارتباط با مس‌سونگون قابل تقدیر است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان‌شرقی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر هم باید با برقراری ارتباطات موثر و ابزارهای موجود همان مسیر را ادامه دهیم و در مجموع صنایع معدنی در استان ما باید تقویت شود.
حتی از درآمدهای مالیاتی مس هم نمیتوانیم بهره‌مند شویم!/ سهم آذربایجان از درآمد ۱۲هزار میلیاردی سونگون
استاندار آذربایجان‌شرقی معتقد است: نص صریح قانون برنامه ششم می‌گوید، باید ۱۵ درصد از درآمدهای معادن و کانی‌ها به عنوان حقوق دولتی پرداخت شود؛ سپس به استان‌ها بازگردد و برای توسعه استان صرف شود. علاوه بر آن یک درصد از این درآمدها برای زیرساخت‌ها و یک درصد نیز برای بهبود شرایط زیست‌محیطی باید هزینه شود.
محمدرضا پورمحمدی گفت: از آنجایی که منابع درآمدی دولت محدود شده درآمدهایی را که به خزانه واریز می‌شود، دوباره به استان بازنمی‌گردانند. اگر هم بخواهند بازگردانند به وزارتخانه مربوطه محول می‌کنند که با این مکانیزم توزیع، حداکثر ۵ تا ۸ درصد به استان می‌رسد. در هر صورت یکی از اصلی‌ترین منابعی که می‌تواند به توسعه استان کمک کند صرف درآمدهای استان در خود استان است.
وی افزود: حالا مس‌سونگون بیشتر سر زبان‌ها افتاده اما معادن و صنایع متعددی داریم که اگر درآمدهای آنها در هر یک از زمینه‌های توسعه‌ای استان هزینه شود، گردش مالی و سرمایه‌گذاری مجدد ایجاد می‌کند و در نتیجه بسیاری از مشکلات بومی حل خواهد شد.
پور محمدی تصریح کرد: بخش عمده‌ای از مراحل تولید مس کاتدی، ذوب و پالایش را طی کرده‌ایم اما این همه ماجرا نیست. برای راه‌اندازی بقیه مراحل نیز کمر همت بستهایم. به‌طوریکه ۱۴ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری برای راه‌اندازی مرحله سوم تولید کنستانتره، تغلیظ، ذوب و پالایش مس در شورای عالی معادن تصویب شده و از نمایندگان محترم و هیات مدیره شرکت مس‌سونگون تقاضا داریم ما را در طی مراحل باقی مانده همراهی کنند.
تکمیل طرح تولید آلومینا از نفلین سینیت سراب
این طرح نزدیک به ۲۰ سال در پیچ و خم احداث و توقف طی مسیر کرده است، اما سال گذشته با ورود مستقیم ایمیدرو و تامین مالی پروژه عملا وارد فاز عملیاتی شد تا قرارگاه خاتم اجرا و تحویل دهد. در حالی که رحمانی هوشمندانه تامین مالی این پروژه را به ایمیدرو سپرد تا خللی در خصوص تامین مالی این پروژه پیش نیاید اما اکنون دوباره مانند طی سال‌های اخیر شاهد رکود این پروژه هستیم.
دست‌های پشت پرده‌ای که مانع اجرای نفلین سینیت سراب می‌شود!
محمدرضا پورمحمدی استاندار آذربایجان‌شرقی در گفت وگو با خبرنگار فارس در تبریز در پاسخ به این سوال که اخیرا فرمانده قرارگاه خاتم الانبیا (ص) در سفری که به تبریز داشت از دست‌های پنهان و پشت پرده‌ای که مانع اجرایی شدن پروژه نفلین سینیت سراب می‌شود صحبت کرد. به نظر شما منظورشان از این صحبت‌ها چه بود؟ گفته بود: برای خود ما هم سوال است که چرا پروژه‌ای که تمام مراحل را طی کرده و با دستور رئیس جمهور عملیات اجرائی آن شروع شده فقط با تغییر جزئی در شکل تولید باید به صفر برسد. این پروژه قبلا با ظرفیت تولید ۲۰۰ هزار تن مصوبه دولت را گرفته بود و حالا که به سه بخش ۷۰ هزار تنی فازبندی شده ماجرا طوری مطرح می‌شود که گویی می‌خواهیم از صفر شروع کنیم.
وی افزود: به نظر می‌رسد عده معدودی که به دنبال منافع شخصی هستند، نمیخواهند نفلین سینیت عملیاتی شود و ادعا می‌کنند پروژه غیراقتصادی است؛ در حالی شرایط کشور با گذشته فرق کرده و نفلین یک محصول استراتژیک است که وجود آن چندان با دخل و خرج و هزینه فایده قابل توجیه نیست. این معدن ۵ میلیارد تنی ظرفیت بی‌نظیری است که باید از آن استفاده کنیم.
راه‌اندازی کامل شهرک صنعتی تبریز- بعثت
شهرک صنعتی بعثت در دوران نمایندگی رحمانی و با پیگیری وی به عنوان بزرگترین شهرک صنعتی خاورمیانه کلنگ زنی شد ولی با کناره‌گیری‌اش از نمایندگی هر روز کوچکتر شد تا اینکه وی دوباره به عنوان وزیر صنعت در سفرش به تبریز این شهرک را بار دیگر با عنوان شهر صنعتی تبریز به تصویب رساند.
رحمانی؟ همواره دوست داشت این شهر صنعتی ۱۱ هزار هکتاری به عنوان هاب صادراتی منطقه فعالیت کند ولی با وجود اینکه سال گذشته جانی دوباره برای این پروژه آمده بود و اقدامات زیرساختی خوبی انجام شد اما امسال تقریبا پیشرفت این پروژه نزدیک به صفر بوده است.
واحد ذوب فولاد آذربایجان
شرکت فولاد آذربایجان که پس از گذشت سال‌ها نتوانسته بود سهم خود را به مانند فولاد مبارکه و فولاد خوزستان از طرح‌های توسعه‌ای بگیرد* سال ۹۷ و در سالی که رحمانی ردای وزارت بر تن کرد پروژه راکد مانده واحد ذوب خود را آغاز کرد، مجوز توسعه واحد احیای خود را گرفت و تا آغاز سال‌جاری نزدیک ۷۰ درصد پیشرفت کرد.
لیکن پس از رفتن رحمانی قصه رکود پروژه‌های صنعتی بر فولاد آذربایجان نیز تکرار شد و اکنون نیز آن پروژه مهم، ارزش آفرین و اشتغال‌زا برای منطقه همان ۷۰ درصد پیشرفت را دارد.
پیگیری‌های مستمر و گشوده شدن پای تبریزی.ها به وزارت صمت که قدرت چانه‌زنی کارآفرینان آذربایجان را افزایش داده بود نیز از جمله مواردی بود که این قدرت چانه‌زنی هم به تقلیل می‌گراید.
در نهایت باید این نکته را جدی گرفت که آذربایجان شایسته توجه و توسعه است و پتانسیل‌های بالایی در این استان نهفته است اما زمانی که فردی برای دفاع از این داشته‌ها نباشد، پایان قصه همین می‌شود.
به قول حضرت حافظ:
شهر یاران بود و خاک مهربانان این دیار
مهربانی کی سر آمد شهریاران را چه شد
